W dzisiejszym wpisie przygotowaliśmy dla Was poradnik na temat tworzenia domowego octu jabłkowego. Mamy nadzieję, że nasze wskazówki będą dla Was pomocne i dzięki nim będziesz mógł cieszyć się naturalnym i pysznym octem jabłkowym z własnoręcznie przygotowanych jabłek. Zapraszamy do lektury!
Sposoby na przygotowanie domowego octu jabłkowego
Jeśli zastanawiasz się, jak przygotować domowy ocet jabłkowy, to jesteś we właściwym miejscu! Ten pyszny i zdrowy ocet można łatwo zrobić w domu, a efekt będzie zdecydowanie wart zachodu. Sprawdź poniższe sposoby na przygotowanie własnego octu jabłkowego:
- Zacznij od zebrania świeżych, organicznych jabłek. Im lepszej jakości jabłka, tym lepszy będzie ostateczny produkt.
- Umyj dokładnie jabłka i pokrój je na drobne kawałki. Możesz zostawić skórkę i pestki, ponieważ zawierają one naturalne drożdże i enzymy potrzebne do fermentacji octu.
- Umieść pokrojone jabłka w słoju szklanym lub ceramicznym. Następnie dodaj ciepłą wodę i łyżkę miodu lub cukru, aby zainicjować proces fermentacji.
- Zakryj słoik gazą lub ściereczką i pozostaw go w ciepłym, ciemnym miejscu na około 2-4 tygodnie. Pamiętaj, aby codziennie mieszając zawartość słoika.
Po upływie kilku tygodni ocet jabłkowy powinien być gotowy. Możesz go przecedzić przez gazę do innego słoika i przechowywać w lodówce. Teraz możesz cieszyć się swoim domowym octem jabłkowym w sałatkach, marynatach czy nawet jako naturalnym środkiem czyszczącym!
Wybór odpowiednich jabłek do produkcji octu
Początkiem dobrego octu jabłkowego jest wybór odpowiednich jabłek do produkcji. Idealne owoce do tego celu powinny być zdrowe, soczyste i dość kwaśne. Wybieraj jabłka z czerwonymi lub zielonymi skórkami, które nadadzą charakterystyczny smak octowi.
Do wyrobu octu jabłkowego nie nadają się jabłka przemrożone, z nadmiernie miękkim miąższem lub nadmiernie słodkie. Unikaj również owoców zagniłych czy uszkodzonych, aby uniknąć zepsucia całego octu.
Aby uzyskać najlepsze rezultaty, warto wybrać kilka odmian jabłek do produkcji octu. Połączenie różnych smaków i kwasowości owoców sprawi, że końcowy produkt będzie bardziej zrównoważony.
Za dobry wybór jabłek odpowiedzialne są nasze zmysły – warto przetestować owoc przed zakupem, sprawdzając ich zapach, jędrność i kwasowość. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że Twoje domowe wino będzie smaczne i aromatyczne.
Podsumowując, pamiętaj o żywych kolorach, intensywnym zapachu i odpowiedniej kwasowości jabłek – to klucz do udanej produkcji octu jabłkowego.
Kroki do wykonania octu jabłkowego krok po kroku
Chcesz dowiedzieć się, jak zrobić własny ocet jabłkowy w domu? To prostsze, niż mogłoby się wydawać! Wystarczą kilka prostych kroków, aby cieszyć się pysznym i zdrowym octem jabłkowym, który możesz wykorzystać do wielu potraw.
Aby rozpocząć proces przygotowania octu jabłkowego, potrzebujesz tylko kilku podstawowych składników, takich jak jabłka, woda i cukier. Możesz też dodać trochę cynamonu lub anyżu, aby nadać octowi jeszcze bardziej wyrazisty smak.
Pierwszym krokiem jest umycie i pokrojenie jabłek na mniejsze kawałki. Następnie umieszczamy je w słoiku szklanym i zalewamy wrzącą wodą, dodając odrobinę cukru. Ważne jest, aby słoik był szczelnie zamknięty, aby proces fermentacji mógł przebiegać pomyślnie.
Po kilku tygodniach octu jabłkowego możesz zauważyć, że jabłka zmieniły swoją strukturę, a płyn stał się kwaśny. To oznacza, że proces fermentacji przebiegł z powodzeniem, a twój domowy ocet jabłkowy jest gotowy do spożycia!
Nie zapomnij o przechowywaniu octu jabłkowego w odpowiednich warunkach, najlepiej w chłodnym i ciemnym miejscu. Możesz również przecedzić ocet przez gazę lub sitko, aby pozbyć się resztek jabłek.
Gotowy ocet jabłkowy można wykorzystać do sałatek, marynat do mięsa czy przygotowania domowych dressingów. Możliwości są nieograniczone, dlatego warto spróbować swoich sił w przygotowaniu tego zdrowego i smacznego produktu!
Znaczenie fermentacji w procesie przyrządzania octu jabłkowego
Fermentacja odgrywa kluczową rolę w procesie przyrządzania octu jabłkowego. To właśnie podczas tego procesu cukry zawarte w jabłkach przekształcają się w kwas octowy, nadając octowi jego charakterystyczny smak i zapach.
Podstawowym składnikiem do fermentacji octu jabłkowego jest tzw. ”matka octu”, czyli specjalny rodzaj bakterii i drożdży, które są niezbędne do rozkładu cukrów w jabłkach. Warto pamiętać, że proces fermentacji jest całkowicie naturalny i nie wymaga dodatku sztucznych substancji chemicznych.
Aby przygotować własny domowy ocet jabłkowy, należy wykonać kilka prostych kroków. Zacznij od przygotowania odpowiednich składników:
- Świeże, organiczne jabłka
- Woda
- Cukier
- „Matka octu” (dostępna w sklepach ze zdrową żywnością)
Kolejnym krokiem jest pokrojenie jabłek na mniejsze kawałki i umieszczenie ich w słoju lub dzbanku. Następnie dodaj do słoja wodę, cukier i „matkę octu”. Zapewnij odpowiednie warunki do fermentacji, czyli ciepłe i ciemne miejsce.
Po kilku tygodniach będziesz mógł cieszyć się domowym octem jabłkowym o wyjątkowym smaku i aromacie. Pamiętaj, że proces fermentacji wymaga cierpliwości, ale efekty są tego warte!
| Składnik | Ilość |
|---|---|
| Świeże jabłka | 1 kg |
| Cukier | 2 łyżki stołowe |
| „Matka octu” | 1 łyżeczka |
Najlepsze naczynia do fermentacji octu jabłkowego
Jeśli chcesz samodzielnie przygotować domowy ocet jabłkowy, potrzebujesz odpowiednich naczyń do fermentacji. Wybór odpowiednich naczyń jest kluczowy dla sukcesu procesu fermentacji octu jabłkowego. Oto najlepsze naczynia, które sprawdzą się do tego celu:
- Słoiki szklane: Słoiki szklane są idealne do fermentacji octu jabłkowego. Zapewniają odpowiednią izolację i umożliwiają obserwowanie procesu fermentacji. Pamiętaj jednak, by słoiki były odpowiednio zamknięte, aby uniknąć dostępu powietrza.
- Drewniane beczki: Drewniane beczki są tradycyjnym naczyniem do fermentacji octu jabłkowego. Zapewniają odpowiednią wentylację i dodają charakterystycznego smaku octowi.
- Butelki szklane: Butelki szklane są praktyczne do przechowywania gotowego octu jabłkowego. Zapewniają odpowiednią ochronę przed światłem i zapachami zewnętrznymi.
Warto zainwestować w dobrej jakości naczynia do fermentacji octu jabłkowego, aby uzyskać perfekcyjny i aromatyczny ocet. Pamiętaj również o zachowaniu odpowiednich warunków temperaturowych i higieny podczas procesu fermentacji. Gotowy domowy ocet jabłkowy będzie doskonałym dodatkiem do potraw i napojów.
Długość fermentacji a jakość octu jabłkowego
Długość fermentacji jest kluczowym czynnikiem wpływającym na jakość octu jabłkowego. Im dłużej trwa proces fermentacji, tym bardziej intensywny i złożony będzie smak octu. Warto zadbać o odpowiednie warunki, aby proces ten przebiegał sprawnie i skutecznie.
Podstawowym składnikiem do produkcji octu jabłkowego jest sok z jabłek, który poddawany jest procesowi fermentacji. Istnieje wiele różnych metod i technik fermentacji, które mogą wpłynąć na ostateczny smak i jakość octu.
W przypadku domowego octu jabłkowego, zaleca się stosowanie naturalnego szczepu drożdży, który pomaga w procesie fermentacji i nadaje octowi unikalny charakter. Ważne jest również regularne mieszanie octu podczas fermentacji, aby zapewnić równomierne rozmieszczenie drożdży i składników odżywczych.
Przy wyborze długości fermentacji warto kierować się własnymi preferencjami smakowymi. Dłuższa fermentacja może dać bardziej złożony i intensywny smak octu, podczas gdy krótsza fermentacja może dać łagodniejszy i delikatniejszy smak.
Pamiętaj, że prawidłowa fermentacja octu jabłkowego może potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od warunków panujących podczas procesu. Ważne jest kontrolowanie procesu fermentacji i regularne sprawdzanie smaku octu, aby osiągnąć pożądany efekt.
Dodatki poprawiające smak i aromat octu jabłkowego
Oct jabłkowy jest jednym z najzdrowszych i najbardziej uniwersalnych składników kuchni. Można go używać do sałatek, marynat, sosów i wielu innych potraw. Jednak aby nadać mu jeszcze lepszy smak i aromat, można dodać pewne dodatki, które dodatkowo wzbogacą jego walory smakowe.
Oto kilka propozycji dodatków, które poprawią smak i aromat octu jabłkowego:
- Cynamon – dodanie łyżeczki cynamonu do octu jabłkowego nada mu delikatny, korzenny smak.
- Miod – łyżka miodu doskonale uzupełni kwaśny smak octu jabłkowego, dodając mu słodyczy.
- Kielki lucerny - orzeźwiający smak kiełków lucerny świetnie komponuje się z octem jabłkowym.
- Zioła prowansalskie – mieszanka ziół prowansalskich doda octowi jabłkowemu delikatnego, ziołowego aromatu.
Aby jeszcze bardziej wzbogacić smak octu jabłkowego, można również dodać kilka innych składników, takich jak czosnek, imbir, papryczki chili czy suszone owoce. Warto eksperymentować i tworzyć własne kompozycje, dostosowane do własnych upodobań smakowych.
Oto tabela z proporcjami dodatków do octu jabłkowego:
| Dodatek | Ilość |
|---|---|
| Cynamon | 1 łyżeczka |
| Miod | 1 łyżka |
| Kielki lucerny | garść |
| Zioła prowansalskie | 1 łyżeczka |
W ten sposób, przygotowany w domu ocet jabłkowy stanie się nie tylko zdrowym dodatkiem do potraw, ale również aromatycznym i smacznym składnikiem, który podbije serca Twoich gości.
Dojrzałość octu jabłkowego – jak ją określić?
Przygotowanie domowego octu jabłkowego jest prostsze, niż się wydaje – wystarczy kilka prostych składników i trochę cierpliwości. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie dojrzałość octu jabłkowego, która determinuje jego jakość i smak. W jaki sposób więc określić, kiedy nasz ocet jabłkowy jest już gotowy do spożycia?
Dojrzałość octu jabłkowego można oszacować próbując go – im dłużej octem jabłkowym fermentuje, tym bardziej się wykrystalizowuje, co nadaje mu intensywniejszy smak. Ponadto, dojrzały ocet jabłkowy ma delikatną kwasowość i bogaty aromat jabłek.
Jednakże, istnieją także inne metody, aby określić dojrzałość octu jabłkowego, takie jak sprawdzenie jego pH czy obserwacja osadu na dnie butelki. Zaleca się również zwrócenie uwagi na klarowność octu jabłkowego – im jest bardziej przejrzysty, tym jest bardziej dojrzały.
Niezależnie od tego, jak określimy dojrzałość octu jabłkowego, warto pamiętać, że najlepszy ocet jabłkowy jest tym, który został przygotowany domowym sposobem - naturalnie i z pasją. Dlatego też, zachęcam do wypróbowania własnej receptury na domowy ocet jabłkowy!
Sposoby przechowywania domowego octu jabłkowego
Dowiadując się, jak zrobić domowy ocet jabłkowy, nie można zapomnieć o odpowiednim przechowywaniu tego skarbu. Istnieje kilka sprawdzonych sposobów, które pomogą zachować jakość i smak tego naturalnego octu na dłużej.
Jednym z najpopularniejszych sposobów przechowywania domowego octu jabłkowego jest przechowywanie w ciemnym, chłodnym miejscu. Bezpośrednie działanie światła słonecznego może wpłynąć negatywnie na jakość octu, dlatego warto przechowywać go w spiżarni lub szafce.
Kolejną skuteczną metodą jest przechowywanie octu jabłkowego w butelkach z ciemnego szkła. Odpowiednia butelka zapobiegnie dostawaniu się światła do octu, co z kolei przedłuży jego trwałość i zachowa właściwości prozdrowotne.
Aby jeszcze bardziej zadbać o trwałość i jakość octu jabłkowego, warto przechowywać go z dala od źródeł ciepła. Wysoka temperatura może przyspieszyć proces fermentacji i zmienić smak octu, dlatego unikaj przechowywania go w pobliżu kuchenki czy innych urządzeń grzewczych.
Jeśli chcesz zachować świeżość i aromat domowego octu jabłkowego, warto także zamknąć butelkę szczelnie po każdym użyciu. Unikniesz dzięki temu dostawania się powietrza do octu, co może prowadzić do utraty aromatu i jakości produktu.
| Sposób przechowywania | Zalety |
|---|---|
| W ciemnym, chłodnym miejscu | Chroni przed działaniem światła słonecznego |
| W butelkach z ciemnego szkła | Zachowuje właściwości prozdrowotne octu |
| Z dala od źródeł ciepła | Zapobiega przyspieszeniu procesu fermentacji |
Dzięki odpowiednim sposobom przechowywania domowego octu jabłkowego, możesz cieszyć się jego smakiem i korzyściami dla zdrowia przez długi czas. Zadbaj o odpowiednie warunki przechowywania i korzystaj z naturalnego octu na co dzień!
Zastosowania octu jabłkowego w kuchni i kosmetyce
W dzisiejszym poście chciałabym podzielić się z Wami sekretem domowego octu jabłkowego, które może być cudownym dodatkiem zarówno do potraw, jak i do codziennej rutyny pielęgnacyjnej. Ocet jabłkowy od wielu lat zyskuje coraz większą popularność ze względu na swoje liczne właściwości zdrowotne i kosmetyczne.
Jeśli zastanawiasz się, jak zrobić własny ocet jabłkowy, to jest to naprawdę proste! Potrzebujesz jedynie kilku prostych składników i cierpliwości, aby cieszyć się domowym, naturalnym octem jabłkowym.
**Składniki do zrobienia octu jabłkowego:**
- Świeże jabłka
- Czysta woda
- Cukier
- Szklany słoik
- Siateczka lub gazeta
**Jak wykonać ocet jabłkowy krok po kroku:**
- Umyj jabłka i pokrój je w drobne kawałki, usuwając gniazda nasienne.
- Umieść pokrojone jabłka w szklanym słoiku.
- Rozpuść cukier w wodzie i wlej rozpuszczony cukier do słoika z jabłkami.
- Przykryj otwór słoika siateczką lub gazetą, aby zapobiec dostaniu się owadów.
- Umieść słoik w ciepłym miejscu na około 3-4 tygodnie, mieszając zawartość raz dziennie.
- Po upływie tego czasu, odcedź płyn i voilà – Twój domowy ocet jabłkowy jest gotowy do użycia!
Ocet jabłkowy ma wiele zastosowań zarówno w kuchni, jak i kosmetyce. Możesz go wykorzystać do przyprawiania sałatek, marynowania mięs, czy nawet jako naturalny tonik do twarzy. Jego właściwości antybakteryjne i oczyszczające sprawiają, że jest idealny do pielęgnacji skóry.
Korzyści zdrowotne spożywania octu jabłkowego
Proporczyki zdrowia w ocie jabłkowym
Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z licznych korzyści zdrowotnych wynikających ze spożywania octu jabłkowego. Ten naturalny produkt może odgrywać kluczową rolę w poprawie zdrowia i samopoczucia. Oto kilka ważnych powodów, dla których warto sięgnąć po ten cudowny płyn:
- Wspomaganie trawienia poprzez regulację pH żołądka
- Redukcja poziomu cukru we krwi i poprawa wrażliwości na insulinę
- Detoksykacja organizmu i wspomaganie procesu odchudzania
- Zapobieganie infekcjom i wzmacnianie układu immunologicznego
Te właściwości sprawiają, że ocet jabłkowy jest jednym z najbardziej wszechstronnych suplementów diety, który można łatwo włączyć do codziennej rutyny zdrowotnej.
| Korzyści zdrowotne | Opis |
|---|---|
| Poprawa trawienia | Regulacja pH żołądka |
| Redukcja cukru we krwi | Zapobieganie nagłym skokom glukozy |
| Detoksykacja organizmu | Usuwanie szkodliwych substancji |
| Wzmocnienie odporności | Zapobieganie infekcjom |
Ograniczenia i przeciwwskazania dotyczące spożywania octu jabłkowego
Przed przystąpieniem do włączenia octu jabłkowego do swojej diety, warto zwrócić uwagę na kilka istotnych ograniczeń i przeciwwskazań dotyczących jego spożywania. Pomimo korzystnych właściwości tego produktu, nie każdy może go spożywać bez ograniczeń.
Jednym z ważnych ograniczeń jest reakcja alergiczna na składniki octu jabłkowego. Osoby uczulone na jabłka lub inne owoce z rodziny różowatych powinny zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem przed spożyciem octu jabłkowego, aby uniknąć niepożądanych skutków zdrowotnych.
Kolejnym przeciwwskazaniem do spożywania octu jabłkowego jest nadwrażliwość na kwas octowy. Osoby cierpiące na problemy żołądkowe, takie jak wrzody żołądka czy zgaga, powinny unikać spożywania octu jabłkowego, ponieważ może on nasilać dolegliwości żołądkowe.
Osoby z cukrzycą również powinny zachować ostrożność przy spożywaniu octu jabłkowego ze względu na potencjalny wpływ na poziom cukru we krwi. Zaleca się skonsultowanie z lekarzem przed włączeniem octu jabłkowego do diety.
Ważne jest także spożywanie octu jabłkowego w umiarkowanych ilościach, ponieważ nadmierna konsumpcja może prowadzić do niekorzystnych skutków zdrowotnych, takich jak uszkodzenie szkliwa czy podrażnienie gardła.
Pamiętaj, że każdy organizm reaguje różnie na spożywane produkty, dlatego zawsze warto obserwować swoje ciało i reakcje na spożywany ocet jabłkowy. W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy przerwać spożywanie octu i skonsultować się z lekarzem.
Czy oct jabłkowy może pomóc w utracie wagi?
Oct jabłkowy jest często uważany za skuteczny sposób na pomoc w utracie wagi. Ma wiele korzyści dla zdrowia, w tym właściwości przyspieszenia metabolizmu i zmniejszenia apetytu.
Nie ma żadnych badań naukowych, które jednoznacznie potwierdzają tę teorię, ale wiele osób twierdzi, że spożywanie octu jabłkowego pomogło im schudnąć.
Aby skorzystać z potencjalnych korzyści octu jabłkowego, warto go wypróbować. Możesz go stosować jako dodatek do sałatek, sosów lub w formie napoju rozcieńczonego wodą.
Jeśli chcesz spróbować zrobić własny ocet jabłkowy w domu, to jest to możliwe. Wystarczy tylko kilka prostych składników i cierpliwość na proces fermentacji.
Poniżej znajdziesz prostą recepturę na domowy ocet jabłkowy:
- Kilka dużych jabłek
- Woda
- Cukier
- Kwaskowa” matka” octu jabłkowego lub kwas octowy
| Składniki | Ilość |
|---|---|
| Jabłka | 5 sztuk |
| Woda | 2 szklanki |
| Cukier | 2 łyżki |
| Kwaskowa „matka” octu jabłkowego | 1 łyżka |
Aby przygotować ocet jabłkowy, należy pokroić jabłka na drobne kawałki i umieścić je w słoiku. Następnie dodać cukier, wodę i „matkę” octu jabłkowego lub kwas octowy. Słoik przykryć ściereczką i odstawić na kilka tygodni do fermentacji.
Porównanie domowego octu jabłkowego z produktem sklepowym
Dzisiaj porównamy domowy ocet jabłkowy z produktem sklepowym, aby dowiedzieć się, który jest lepszy i dlaczego warto zastanowić się nad samodzielnym wykonaniem tego smacznego dodatku do potraw.
Różnice składników
Domowy ocet jabłkowy ma zazwyczaj prostszy skład niż ten dostępny w sklepach. Nie zawiera konserwantów ani sztucznych barwników, co może wpłynąć korzystnie na nasze zdrowie.
Smak
Wynikając z różnic w składnikach, domowy ocet może być bardziej naturalny w smaku. Może mieć intensywniejszą nutę jabłkową, co sprawia, że potrawy z jego dodatkiem nabierają wyjątkowego charakteru.
Cena
Choć domowy ocet jabłkowy wymaga czasu i cierpliwości, często jest tańszy niż produkt sklepowy. Dzięki własnemu wytworzeniu możemy zaoszczędzić sporo pieniędzy i cieszyć się smacznym dodatkiem do potraw.
Jak zrobić domowy ocet jabłkowy?
Aby przygotować domowy ocet jabłkowy, potrzebujesz jedynie jabłek, wody i cukru. Poniżej znajdziesz prosty przepis na ten aromatyczny dodatek:
- 1 kg jabłek, pokrojonych w kostkę
- 1 łyżka cukru
- 4 szklanki wody
| Krok | Instrukcja |
|---|---|
| 1 | Umieść pokrojone jabłka w słoju szklanym. |
| 2 | Dodaj cukier i wodę, zamieszaj. |
| 3 | Zamknij słoik ściśle i pozostaw na 3-4 tygodnie. |
Gotowe! Teraz możesz cieszyć się domowym octem jabłkowym o wyjątkowym smaku i aromacie!
Jak rozpoznać wysokiej jakości domowy ocet jabłkowy?
Wysokiej jakości domowy ocet jabłkowy można rozpoznać po kilku kluczowych cechach, które warto zwrócić uwagę podczas jego zakupu lub przygotowywania w warunkach domowych. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci odróżnić najlepszy ocet jabłkowy od mniej wartościowych produktów:
- Składniki: Pierwszym krokiem do rozpoznania wysokiej jakości octu jabłkowego jest sprawdzenie składników użytych do jego produkcji. Najlepszy ocet jabłkowy powinien być wykonany z naturalnych składników, bez dodatku sztucznych barwników, konserwantów czy słodzików.
- Proces produkcji: Ważne jest również zwrócenie uwagi na proces produkcji octu jabłkowego. Najlepszy ocet jest robiony tradycyjną metodą z naturalnie fermentującego soku jabłkowego, co nadaje mu charakterystyczny smak i aromat.
- Kolor i klarowność: Wysokiej jakości ocet jabłkowy powinien mieć jasnozłoty lub bursztynowy kolor oraz być klarowny. Unikaj produktów o mętnym wyglądzie lub sztucznym zabarwieniu.
- Zapach i smak: Warto sprawdzić także zapach i smak octu jabłkowego. Najlepszy produkt będzie miał intensywny, owocowy zapach i delikatnie kwaśny, zbalansowany smak.
Podsumowując, wysokiej jakości domowy ocet jabłkowy można rozpoznać po naturalnych składnikach, tradycyjnej metodzie produkcji, jasnym kolorze i klarowności, intensywnym zapachu oraz zbalansowanym smaku. Biorąc pod uwagę te czynniki, będziesz w stanie wybrać najlepszy ocet jabłkowy dla siebie i cieszyć się jego wyjątkowym smakiem i aromatem.
Dzięki przeczytaniu tego artykułu dowiedziałeś się, jak łatwo i szybko wykonać domowy ocet jabłkowy. Teraz czas na Ciebie – wypróbuj nasze proste przepisy i przekonaj się, jak smaczny i zdrowy może być ten naturalny trunek. Pamiętaj, że domowy ocet jabłkowy ma wiele korzyści dla zdrowia, więc warto go mieć zawsze pod ręką. Zachęcamy do eksperymentowania z różnymi smakami i aromatami, aby stworzyć własną unikatową recepturę. Oczywiście, nie zapomnij się nim podzielić z najbliższymi – dobry smak lubi się dzielić!
