Kugel po śląsku.

Kugel to tradycyjne danie żydowskie, które zakorzeniło się w niektórych rejonach Polski właśnie pod tą nazwą lub jako „babka ziemniaczana”, a w okolicach Radomska znane jako „kugiel”.

Inne nazwy tej potrawy z jakimi się spotkałem w zależności od regionu Polski to:

– kartoflak, dziad, bryndos, zbój, blaszak, baba, bambrok, kartoflorz, kućmok, nagus, dranka, bugaj, szandar, kubus, zimiocorz, kruchacz, ciućmok, rejbak, blin, blinek, pyzok, smuch, tartun, tarciuch, bubalo, baba, kruchalec, fafrycha, prażuchy, osuch, zapiekanka ziemniaczana, jablcok, ulnik, beton, blacharz, pyrczok, glomza, naglik, żebroczka, mandach, tertun, babcia, bulbienik, pradziad, pagaj, knać.

W kuchni żydowskiej najczęściej serwowane z mięsem gęsim lub kaczym, natomiast w kuchni polskiej z wieprzowiną (najczęściej żeberka), drobiem lub wołowiną.

Dawniej na Śląsku najczęściej przyrządzało się kugel z boczkiem oraz cebulą i podawało ze śmietaną.

Moja foremka ma rozmiary 30,25,6 cm

Z podanych proporcji wyjdzie nam 6 porcji – można sobie łatwo podzielić na pół i użyć mniejszej foremki.

Składniki:

– 2 kg kartofli po obraniu 
– około 700 g wędzonego boczku 
– około 8 płaskich łyżek mąki pszennej
– 2 duże cebule
– 2 jajka
– sól, pieprz
– smalec, olej
– śmietana 18 %

Sposób przygotowania:

Kartofle obieramy ze skórki i trzemy na tarce z drobnymi oczkami. Cebulę kroimy w drobną kostkę, solimy i smażymy na smalcu lub oleju. Boczek kroimy w większą kostkę i smażymy (jeżeli jest chudy to można dodać łyżkę smalcu).
Do startych kartofli dodajemy mąkę, jajka i podsmażoną cebulę – wszystko mieszamy i doprawiamy solą i pieprzem.
Foremkę lub naczynie żaroodporne smarujemy tłuszczem z wytopionego boczku i część boczku możemy wyłożyć na dno. Resztę boczku dodajemy do masy i ponownie mieszamy.

Wylewamy całą masę do foremki i wkładamy do nagrzanego piekarnika na 210 C.

Pieczemy bez termo obiegu ( góra – dół ) około 70 minut na najniższym stopniu, następnie wkładamy foremkę o 1 stopień piekarnika wyżej i dalej pieczemy około 30 minut.

Podajemy z lekko posoloną śmietaną.

Uwagi:

Jeżeli pieczemy w mniejszym naczyniu i wysokość przekracza 5 cm to dla upewnienia pod koniec pieczenia włóżmy suchy patyczek (wykałaczkę) i sprawdźmy, czy kugel jest upieczony w środku – możemy wtedy ewentualnie wydłużyć czas pieczenia.

Jeżeli chcemy użyć mniej mąki to po starciu kartofli możemy odlać do miseczki płyn, który po odstaniu wylewamy, a skrobię, która osiądzie na dnie dodajemy z powrotem do masy.